Na alle ontroerende plaatjes van Tygo & Tasha die zich als Ying & Yan in een broodmandje genesteld hebben, of, verstrengeld in elkaars armen, ons nog meer emotioneren, liggen ze hier juist van elkaar af, met alleen de achterpoten die elkaar raken. Niet dat er op vriendschappelijk vlak afstand tussen hen is gegroeid. (dat zou nog komen) Ze zijn gewoonweg al een stuk volwassener en voelen zich, zo in elkaars verlengde liggend, ook volkomen op hun gemak.
Net als ooit, Tonio en ik.
Het was zondagmorgen 8.00 uur, ergens laat in het najaar van 1992 op de Johannes Verhulstsraat. Ik lag in de huiskamer uitgestrekt op de bank met mijn hoofd op een kussen dat tegen de zijleuning drukte. Tonio was toen (nog) klein genoeg – en het meubel lang genoeg – om in dezelfde houding gespiegeld tegenover me te liggen. Hij zoog aan de speen van zijn fles met warme chocolademelk – ‘Tot in het randje, mama.’ (de chocomel) – die hij stevig in zijn knuisjes vast hield. Dat ritueel bleef hij lang trouw, wel tot aan zijn vijfde levensjaar en hij de neiging ontwikkelde de siliconen speen aan flarden te bijten. Tonio keek naar de televisie, Telekids, op RTL 4. (Hij haatte het verantwoordde kinderprogramma van de VPRO, maar dit terzijde.) Ik dommelde lekker weg, terwijl de negatieve uitwerking van de vodka’s van de avond ervoor langzaam mijn hoofd verliet en Tonio zijn warme voetjes tegen die van mij aan vlijde. Behaaglijker kon het niet.
De allereerste eerste nacht dat ik hier lag – alleen, van 22 op 23 juli 1992, op deze bank, in deze huiskamer – was het wel anders met me gesteld. We hadden net de verhuizing achter de rug van de Leidsegracht naar de Johannes Verhulststraat, voor het eerst een koopwoning en wat voor één: een heel pand van vier verdiepingen plus een souterrain. Onze woning op de Leidsegracht was klein, te klein, maar we waren al lang blij dat we na ons Veluwe debacle* op tijd een huis hadden kunnen vinden. Wel was Adri genoodzaakt er een werkruimte buiten de deur bij te nemen en ook daarin hadden we geluk. Een paar dagen voor de verhuizing van de Veluwe terug naar Amsterdam, zag Adri een advertentie staan voor een etage die hem wel beviel. Hij reageerde erop en toevallig bleek de ruimte te behoren aan de vriendin van een schrijver die hij goed kende.
De gescheiden woon-werk situatie begon ons in de weg te zitten en de kleine woning ervoeren we gaandeweg steeds meer als te benauwend. In hoeverre die twee omstandigheden als katalysator hadden gewerkt voor een kleine crisis in ons huwelijk, weet ik niet. Maar de stress van tien maanden Veluwe – waarvan Adri door de onhoudbare situatie daar, op de Pauwhof zijn roman Advocaat van de hanen had moeten afmaken – had ons natuurlijk ook al geen goed gedaan.
Nadat Adri dit huis op de Johannes Verhulststraat te koop had zien staan, wilde hij nog maar één ding: bewoner worden van dit pand. Dat lukte.
De eerste keer dat ik op de Leidsegracht door het raam naar buiten keek, schrok ik enorm. Die hoogte was ik na tien maanden laagbouw op de Veluwe niet meer gewend. Ik kreeg ineens last van hoogtevrees. Gelukkig verdween die angst na verloop van tijd.
Eenzelfde soort unheimisch gevoel overkwam me hier, op de bank, in de huiskamer van ons ‘eigen’ huis. Op de Leidsegracht waren de kamers heel klein en vooral ook heel laag. De huiskamer hier was 3,60 meter hoog en dat is hoog, héél hoog. Neem dat maar van me aan. Ondanks dat Tonio direct op de etage erboven in zijn bedje lag, had ik het gevoel extreem ver van mijn kind verwijderd te zijn en ook al stond de babyfoon aan, ik vond dat een eng idee.
Ook die angst verdween geleidelijk aan.
Zo raakte ik min of meer mijn angsten rondom Tonio, die er toch al niet in grote getalen waren, kwijt, en kon ik op een ontspannen manier verder leven.
Toen sloeg alsnog, jaren later, het noodlot toe.
*Lees daarover ‘Buiten wonen’ in de bundel De verhuizing, Amsterdam 2003:’ pag. 23-36
Contact met de buitenwereld 